Helaas heeft niet iedereen een tuin vol zon. En je hebt ook vast hoekjes die meer schaduw hebben dan andere plekken. Welke planten kun je daar het beste neerzetten? Dat vertellen we je in dit artikel.
Planten hebben voeding, water, warmte en licht nodig. De balans is niet voor elke plant gelijk: sommige planten hebben van het een meer nodig van het ander. Dat betekent dus dat sommige planten dus ook met minder licht toe kunnen, en beter in de schaduw gedijen dan andere planten.
Een algemene regel die je kunt aanhouden, is dat planten met grote bladeren gemakkelijker uitdrogen in de zon. Zij hebben immers een groter oppervlak waarvan vocht verdampt. Daarom is de schaduw vaak een goede plek voor deze planten.
1. Rododendron
Ook planten die je van nature tegenkomt in een bos, doen het goed op een schaduwrijke plek. In een bos is het immers ook vaak donker (en vochtig). Neem bijvoorbeeld een rododendron. Rododendrons hebben sterk en taai blad. Wordt het te droog voor ze, dan krullen de bladeren op. Zet je ze ook nog eens in de zon, dan beschadigt het blad extra. Toch kun je een rododendron het beste in halfschaduw plaatsen: dan krijg je meer bloemen dan alleen in de volle schaduw.
2. Lelietje-van-dalen (meiklokje)
Het lelietje-van-dalen heeft lange, dunne wortels die op zoek gaan naar water. Deze bloemetjes doen het niet zo goed bij droogte. Vaak is het in de schaduw wat vochtiger, al is dat wel afhankelijk van de soort grond. Een goede combinatie dus!
3. Akelei
Zelf heb ik akelei naast het kippenhok staan. Het is een klein, teer bloempje, dat heel mooi staat in een natuurlijke tuin. Deze plant zaait zich het ene jaar uit, waarna hij het volgende jaar bloeit. De plant bloeit volgend jaar weer opnieuw. Akelei is heel makkelijk te kweken, mede doordat hij zichzelf gemakkelijk uitzaait.
4. Vingerhoedskruid
Dat laatste geldt ook voor het (eveneens) tweejarige vingerhoedskruid. Deze plant moet je echter niet te veel laten staan, want dan krijg je een ware plaag. Veel mensen zijn bij vingerhoedskruid bang voor floravervalsing. Doordat hij zich zo snel uitzaait, verplaatst hij zich razendsnel vanuit een tuin naar bijvoorbeeld aangrenzend bos. Daar kan het echt een plaag zijn voor de lokale flora. Zelf vind ik het ook mooier als het andersom gaat: dat de natuur zijn entree maakt in mijn tuin.
5. Koekoeksbloem
Een plant die zich vanuit het bos heeft uitgezaaid in mijn tuin, is de koekoeksbloem. Deze leuke roze-rode bloemetjes zie je veel in het bos staan. Omdat wij aan de rand van een bos wonen, is deze plant in mijn tuin terechtgekomen. Op plekken waar ik het niet erg vind, laat ik hem gewoon doorgroeien. Hij past namelijk perfect in de border.
6. Primula
Een primula (of sleutelbloem) redt het nooit in de zon. Deze bloemen drogen snel uit, dus ze houden meer van schaduw. De plant kun je heel goed ‘overhouden’. Dat betekent dat je ze niet weggooit na de bloei (wat vaak gebeurt), maar bewaart voor volgend jaar. Leg hem op een schaduwrijke plek met een beetje mest of compost – bijvoorbeeld onder een struik. Wie weet lukt het je wel, het is in elk geval het proberen waard. Dan kun je er volgend jaar weer van genieten!
7. Hosta
Hosta’s zijn perfecte planten voor in de schaduw. Helaas hebben veel mensen last van slakken in de hosta’s. Dat zie je vooral bij een hoge grondwaterstand. Mijn tuin ligt op zandgrond, waardoor ik nauwelijks problemen heb met slakken. Er zijn enorm veel ‘oplossingen’ tegen slakken te vinden. Denk aan koffieprut rondom de planten, of een potje met bier ingraven. Zelf zou ik er na jarenlang ellende met slakken voor kiezen om geen hosta’s te planten. Ik houd ervan om met de natuur mee te gaan, in plaats van ertegen te vechten. Maar af en toe een jaar met veel slakken: ach, dat overleef je wel – en de planten vast ook wel.
8. Kerstroos
Ook de kerstroos (helleborus niger) staat vaak in de schaduw. Deze begint in de late winter met bloeien, als een van de eerste bloemen in je tuin. Alleen al daarom is het een leuke plant!
Vochtige schaduw
Nog een paar planten die van vochtige schaduw houden: varens (verschillende soorten), lievevrouwebedstro, helleborus foetidus (stinkend nieskruid).
Droge schaduw
Epimedium, ofwel elfenbloem, is een heel sterke plant die het goed doet in de droge schaduw.
Wat is jouw favoriete schaduwplant?
Hier heb ik ook goede ervaringen mee (behalve de kerstroos, die was in de kortst mogelijke tijd verdwenen. Geldt ook als moeilijk, las ik, in ieder geval veel moeilijker dan de andere helleborussen). De vingerhoedskruiden gedragen zich en houden zichzelf binnen de perken; mocht van mij wel iets uitbundiger. Het OLV Bedstro trekt een duidelijke grens waar het te zonnig wordt, maar daarbinnen breidt het zich uitbundig uit. In Duitsland worden vóór de bloei de bladeren gebruikt om smaak te geven aan bowl, de Waldmeisterbowle; op de juiste tijd gaat men daar in het bos op zoek naar Waldmeister, het bedstro. Ook goede ervaringen mee (tenminste: tot een bepaald moment; bij bowl komt het wat plotseling, maar dat was er niet bij verteld).
Bij mij doen het ook goed in de schaduw het schildersverdriet, de geranium macrorhyzum en de campanula portenschlagiana. De geranium heeft zich van een randje verder naar achteren, de schaduw in, uitgebreid; de campanula was ook een randje met deels zon, maar staat in middels ook langs het huis in volle schaduw, tussen de tegels, en in grond die ik niet eens arme zandgrond durf te noemen, eerder een soort fijnstof. Kan dus ook goed tegen droogte, stenen en slechte grond. Hetzelfde geldt voor het groenlands viooltje, V. labradorica.
Als het niet alleen om schaduw, maar ook nog eens om weinig licht gaat vond ik heel bruikbaar de gele helmbloem (corydalis lutea; ook in witgele versie) en de euphorbia amygdaloides var. robbiae. De eerste ook heel geschikt voor slechte grond tussen stenen, de wolfsmelk doet het op de onmogelijkste donkere plekken, maar heeft ook niets tegen wat zon.
Hopelijk was dit een bruikbare aanvulling. Tot jullie volgende informatieve artikel, en bedankt voor al het wetenswaardigs.
Hoi Albert, bedankt voor je lange reactie en mooie aanvulling! Leuk dat je de moeite hebt genomen om zo’n lang verhaal te typen, waarderen we zeer. Tot de volgende! Groeten Albert Jan en Linda