Voorzaaien gaat prima op je vensterbank. Als je geen kas hebt, is dat een goede manier om bloemen en groenten alvast te zaaien, om ze een voorsprong te geven. Maar je zult merken dat je bij succes steeds meer ruimte nodig gaat hebben, en dan zijn die vensterbanken niet meer genoeg…
Te weinig ruimte
Tenminste, zo ging het bij mij. Vorig jaar was mijn eerste succesvolle voorzaai-jaar. Dat smaakt naar meer! Zeker nu ik ook meer tuin te vullen heb, met mijn nieuwe moestuin. En hoewel ik het geluk heb van een groot huis met veel vensterbanken, wordt die ruimte vaak ook ingenomen door kamerplanten of planten die binnen overwinteren.
Toen ik hout zocht voor de verhoogde bakken in mijn moestuin, kwam ik ook een verrijdbare moestuinbak tegen. Dit is een koude bak: een houten bak met bovenop een doorzichtige laag. Je kunt dit ook prima zelf maken met bijvoorbeeld oude ruiten. Planten die je hierin zet, krijgen superveel licht, maar hebben geen last van wind of stevige regens. Ook is het in die bak net een paar graden warmer dan de buitentemperatuur.
Doorzichtige opbergdozen
Ik ben heel blij met deze bak! Maar ook hier merkte ik al snel dat ik plek tekortkwam. Op Instagram kwam ik onder andere bij Brenda Gruppen van Zaden uit Zalk en Annemarije van Florabel Flowers de tip tegen om doorzichtige opbergboxen te gebruiken. Je weet wel: van het soort dat je bij elke Action en Blokker kunt vinden (hier een voorbeeld*). Een ideale oplossing, want doordat de bakken volledig doorzichtig zijn, komt er veel licht binnen. Na gebruik maak je de bakken schoon en berg je ze op. Ideaal als je weinig ruimte hebt in je tuin!
Dus nu staan er meerdere doorzichtige bakken én een mooie koude bak in mijn achtertuin. Ik gebruik ze op verschillende manieren.
Zaaien in de koude bak
Ik heb er zaaitrays in gezet met zaden die niet per se veel warmte nodig hebben om te kiemen. Mijn Lathyrussen en korenbloemen zijn hier heel mooi opgekomen. Je zou die ook prima in de vensterbank kunnen zaaien, maar dan worden de planten al snel lang en slungelig. Nu zijn het heel stevige, gedrongen plantjes gebleven.
Zaden die een koudeperiode nodig hebben
Ook heb ik er zaaitrays in gezet met zaden die eerst een koudeperiode nodig hebben, en daarna warmte. Vaak zijn dit zaden die je in het najaar in je tuin kunt zaaien. Dit kun je zelf kunstmatig nabootsen. In een vorstperiode heb ik deze zaden gezaaid, en een week of twee buiten laten staan. Vervolgens zette ik ze binnen op de vensterbank, afgedekt met een kap. Het duurde niet lang voordat de zaden begonnen te kiemen. Denk hierbij aan stokrozen en wilde peen.
Zaailingen kouder zetten
Sommige zaden hebben warmte nodig om te kiemen, maar kun je daarna heel goed koud zetten. Denk aan duifkruid of juffertje-in-‘t-groen. Deze zaaide ik eerst op de vensterbank, onder een kap. Zodra het grootste deel van de zaaitray is ontkiemd, haal ik de kap eraf. Hebben de zaailingen vervolgens hun eerste echte blaadjes (na de kiemblaadjes), dan kun je ze verspenen of verpotten. Je kunt ze natuurlijk ook meteen in kleine potjes zaaien, zodat je ze niet per se uit de zaaitray hoeft te halen. Vervolgens kunnen deze zaailingen naar buiten in de bak, en heb ik op de vensterbank weer nieuwe ruimte.
Planten afharden
Het is beter om je planten niet in één keer van binnen naar buiten te zetten. Dat is te koud en te guur, daar schrikken planten van. Daardoor kan de groei even stoppen, maar soms sterft het plantje dan ook. Het is beter om de plant elke dag even iets langer buiten te zetten. Dit ken je misschien wel van IJsheiligen, de periode waarna er geen nachtvorst meer komt.
Hiervoor kun je de koude bak en opbergboxen ook heel goed gebruiken. Omdat het daarbinnen een paar graden warmer is, is de overgang van binnen naar buiten minder groot. Ook blijven je planten zo beschermd tegen andere factoren, terwijl ze vast kunnen wennen aan de koudere temperaturen. Voor mijn ranonkels heb ik de opbergboxen als tussenstap gebruikt: binnen voorgetrokken, vervolgens verpot, nog een paar dagen binnen gelaten en daarna in de doorzichtige bak gezet. Na een week of wat heb ik ze buiten neer gezet. De volgende stap is ze uitplanten in een pot of de vollegrond, maar daarmee wacht ik nog even tot de komende nachtvorst voorbij is.
Hiermee moet je rekening houden
De koude bak en doorzichtige opbergdozen zijn voor mij een supergoede oplossing om zonder kas ook veel te kunnen voorzaaien en opkweken. Er zijn trouwens wel een paar dingen waarmee je rekening moet houden:
- Geef regelmatig water. Klinkt als een open deur, maar je vergeet het wel snel als het buiten erg regenachtig is. Maar met het deksel erop, krijgen je planten daar niets van mee!
- Laat de bakken regelmatig luchten. Het is een afgesloten bak. Dat gaat bloeien, en maakt de kans op schimmels groter. Doe regelmatig even de deksel open om de bakken te laten luchten. Ik doe dat vaak ’s ochtends en ’s avonds eventjes kort, maar een paar dagen overslaan is geen ramp.
- Bij warmte deksel open. Ook in het voorjaar kan het heel warm worden, en dat wordt dan extra versterkt in de bak. Bij een hoge temperatuur en felle zon is het slim om het deksel open te houden. In de koude bak heb ik daar een steun voor. De deksels van de opbergdozen leg ik er dan half op.
- Koop liever iets grotere opbergboxen dan kleinere, mocht je twijfelen over het formaat. De planten groeien, en doordat veel plantenpotten rond zijn, past er nooit zoveel in als je in eerste instantie denkt.
Ik ben erg blij met mijn koude bak en opbergboxen! Ik weet nu al dat ik niet meer zonder kan. Ga jij het ook proberen?
*Dit is een affiliate-linkje. Dat betekent dat wij een klein bedrag krijgen, als je via deze link een product koopt. Voor jou blijft de prijs (uiteraard) gelijk.