De bast van een fijnspar kan flinke verticale scheuren vertonen. In dit artikel leggen we uit wat dat is.
Een scheur in de bast van een fijnspar kan een groeischeur of een vorstscheur zijn.
Vorstscheuren
Als er een vorstscheur ontstaat, moet het flink vriezen. Ook dan is het nog afhankelijk van het weer, bijvoorbeeld of er een stevige wind staat. Maar ma er maar vanuit dat het een langere periode zo’n 10 graden moet vriezen, en dat het ook overdag niet boven 0 komt. Het sap in de boom bevriest op zo’n moment, en zet dan uit. De bast heeft hier geen ruimte voor, waardoor het openbarst in de lengte van de boom.
Groeischeuren
Een groeischeur ontstaat als de boom in de jeugdfase een explosieve groei meemaakt. Het gaat dan om bomen vanaf een jaar of 20-25, die in de dikte groeien. De boom groeit van binnen harder dan de buitenste laag aankan. Daardoor ontstaat een smalle scheur (in de winter iets breder, ongeveer een centimeter). Uit die scheur stroomt hars, als bescherming tegen indringers – om schimmels en insecten te weren. Insecten gaan zeker de boom niet in, want de hars is ontzettend kleverig. Pak maar eens een ‘dennenappel’ van de fijnspar, de hars krijg je haast niet van je vingers. Schimmels kunnen wel binnendringen, maar een gezonde boom kan de wond ‘repareren’.
Die explosieve groei kan door verschillende dingen komen. Wat je bijvoorbeeld ziet is een combinatie van erg voedzame grond in combinatie met veel vocht na een droge periode. De zomer van 2018 was erg droog. Als de naalden bovenin de kroon toch meer vocht nodig hebben, wordt de spanning in het uitgedroogde hout op een bepaald moment te groot. Dan verschijnt er een lange scheur in de bast.
Let wel: een boom scheurt niet zomaar. Daar moeten enorme krachten achter zitten.
Littekens in de bast van een boom
Op de foto zie je een boom van dik 30 jaar, die je een paar jaar geleden is gebarsten. De littekens blijf je lang zien.
Dit komt niet bij elke boom voor. Een eik krijgt groeven, maar beuken houden tot een leeftijd van ongeveer 200 jaar een gladde bast.
